Κατανόηση της βιολογίας, της συμπεριφοράς και των επιπτώσεων των σημαντικών εχθρών ώστε να αποφύγουμε λάθη ελέγχου των πληθυσμών.
Τρωκτικά
Τα τρωκτικά είναι τα πλέον πολυάριθμα απ΄ όλα τα θηλαστικά. Παγκοσμίως περιλαμβάνουν πολλά είδη και κατατάσσονται σε 389 γένη και 35 οικογένειες.
Τάξη θηλαστικών (αρουραίοι, ποντικοί, σκίουροι, κάστορες κλπ) που χαρακτηρίζονται από πολύ δυνατή οδοντοφυΐα.
- Mus musculus (κοινός ποντικός)
- Epimys (Rattus) rattus (ποντικός οροφής)
- Epimys (Rattus) norvegicus (ποντικός νορβηγικός)
Γενικά χαρακτηριστικά των τρωκτικών
Τα τρωκτικά έχουν ασθενή όραση, αλλά πολύ καλά προσαρμοσμένη στο τι θέλουν να βλέπουν στο περιβάλλον τους. Έχουν εξαιρετική όσφρηση. Τα μουστάκια παρέχουν τρισδιάστατη εικόνα του περιβάλλοντος και είναι εξαιρετικά ευαίσθητα σε ερεθίσματα ήχου και κίνησης. Ακόμη έχουν ιδιαίτερες ικανότητες ακοής και μπορούν να εντοπίσουν εισβολείς (όπως τον άνθρωπο) με εξαιρετική ευαισθησία.
Γιατί είναι εχθροί?
Υπάρχουν τρείς λόγοι για τους οποίους θεωρούμε τα τρωκτικά εχθρούς:
- Είναι φορείς και αιτία διάδοσης/ εξάπλωσης ασθενειών.
- Είναι αιτία οικονομικών ζημιών καταστρέφοντας τροφές και πολλά υλικά.
- Είναι αποκρουστικά σε πολύ κόσμο.
Ίσως το σημαντικότερο πρόβλημα για τον άνθρωπο είναι η διάδοση των ασθενειών μιας και τα τρωκτικά είναι φορείς παθογόνων οργανισμών τόσο για τον άνθρωπο όσο και για τα κατοικίδια ζώα. Σε κάποιες τροπικές χώρες οι μεταφερόμενες και διαδιδόμενες από τα τρωκτικά ασθένειες είναι κύριας σημασίας για την Δημόσια Υγεία. Όταν οι ποντικοί ζουν κοντά στον άνθρωπο τίθεται σε κίνδυνο η ανθρώπινη υγεία. Εδώ δεν πρέπει να υποβαθμίσουμε και την σημασία των ασθενειών που μεταδίδουν τα τρωκτικά στα κατοικίδια ζώα, ένας μόνο ποντικός μπορεί να μεταφέρει 55 ασθένειες.
Τα τρωκτικά μολύνουν τα τρόφιμα, ανταγωνίζονται τον άνθρωπο, τα κατοικίδια, τα ενδημικά ζώα και την πανίδα γενικότερα, για φαγητό και καταφύγιο. Δημιουργούν καταστροφές στα κτήρια και στις εγκαταστάσεις (ροκάνισμα, σκάψιμο λαγουμιών). Αποτελούν σημάδι ελλιπούς καθαριότητας.
Διάδοση ασθενειών:
Πολλά τρωκτικά, συμπεριλαμβανομένων των ποντικών εμπλέκονται στην εξάπλωση ασθενειών τόσο στον άνθρωπο όσο και στα κατοικίδια ζώα. Σε κάποιες τροπικές χώρες οι μεταφερόμενες και διαδιδόμενες από τα τρωκτικά ασθένειες είναι κύριας σημασίας για την Δημόσια Υγεία. Πάντως όταν οι ποντικοί ζουν κοντά στον άνθρωπο τίθεται σε κίνδυνο η ανθρώπινη υγεία.
Ο παθογόνος οργανισμός μπορεί να είναι ιός, ρικέτσια, βακτήριο, πρωτόζωο, νηματώδης, τρηματώδης ή κεστώδης σκώληκας. Πολλοί παθογόνοι οργανισμοί μεταφέρονται στο αίμα των ποντικών και ένα αρθρόποδο-φορέας μπορεί να τους μεταφέρει και ως εκ τούτου να τους μεταδώσει στον άνθρωπο.
Επειδή το θέμα αυτό είναι υψίστης σημασίας για την Δημόσια Υγεία αξίζει να αναφερθούν οι σημαντικότερες ασθένειες οι οποίες οι ποντικοί μπορούν να μεταδώσουν στον άνθρωπο.
- Πανώλη (Plague- «Μαύρος θάνατος κατά τον Μεσαίωνα»)
- Λεπτοσπείρωση (Ασθένεια του Weil)
- Νόσος Λάιμ (Lyme desease)
- Σαλμονέλα
- Βακτηριολογικές ασθένειες
- Αιμορραγικός Πυρετός Κριμαίας-Κονγκό (Crimean Congo Hemorragic Fever)
- Λεμφοκυτταρική χωριομηνιγγίτις (Lymphocytic choriomeningitis-LCM)
- Λύσσα (Rabies)
- Τύφος
Οικονομική σημασία:
Τα τρωκτικά ζημιώνουν τις καλλιέργειες (σιτηρά, ρύζι, σακχαρότευτλα, πατάτα κλπ). Ζημιώνουν αποθηκευμένα τρόφιμα όχι μόνο τρώγοντας αυτά αλλά και μολύνοντας τα με τα περιττώματα τους ή με τις τρίχες τους. Έτσι τα προϊόντα είναι ακατάλληλα προς χρήση. Επιπλέον προκαλούν διάφορες ζημιές λόγω της φυσιολογίας και των δραστηριοτήτων τους. Σκάβουν στο έδαφος για να φωλιάσουν και στην προσπάθεια τους να πλανήσουν τους κοπτήρες τους, καταστρέφουν σκληρά υλικά όπως το ξύλο. Κατατρώγουν τα ηλεκτρικά καλώδια και προκαλούν βραχυκυκλώματα και πυρκαγιές. Ζημιώνουν έπιπλα, ρουχισμό, βιβλία και αποχετευτικούς αγωγούς. Ζημιώνουν την πτηνοτροφία σκοτώνοντας τα νεαρά πτηνά. Η παρουσία τους είναι παράγοντας μείωσης της παραγωγής. Ζημιώνουν την ζωή της άγριας φύσης κατατρώγοντας άγρια πουλιά (πχ. θαλασσοπούλια).
Επιλογή κατάλληλου δολώματος
Βασικός παράγοντας για την επιτυχία μιας καταπολέμησης είναι η σωστή επιλογή της μορφής του δολώματος Klerat που πρέπει να χρησιμοποιήσουμε.
Έτσι λοιπόν στα φρεάτια, στους υπονόμους, στους ακάλυπτους χώρους και όπου αλλού υπάρχει πολλή υγρασία, προτιμούμε τον κέρινο κύβο που είναι εξαιρετικά ανθεκτικός στην υγρασία. Επιπλέον ο κέρινος κύβος με την τρύπα που διαθέτει, μπορεί να στερεωθεί σε συγκεκριμένα σημεία όπου καμία άλλη μορφή δολώματος δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Τέτοια σημεία είναι π.χ. τα δοκάρια της στέγης.
Το Klerat Pellets είναι πολύ νόστιμο για τα τρωκτικά. Είναι καλύτερο να τοποθετείται σε στεγνές περιοχές και υπό περιβαλλοντικά σταθερές συνθήκες.
Στους εσωτερικούς χώρους μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και τις δύο μορφές δολωμάτων Klerat (wax block, pellets).
Προσοχή ώστε οι θέσεις δόλωσης να είναι προφυλαγμένες και απρόσιτες σε ανθρώπους, κατοικίδια ζώα και πτηνά.